Odpowiednia dieta w cukrzycy typu 2 wspiera walkę z chorobą.
Z artykułu dowiesz się o podstawowych zasadach żywienia w cukrzycy typu 2.
Można śmiało stwierdzić, że cukrzyca urasta do miana epidemii w skali całego świata. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO- World Health Organization) liczba ludzi chorych na cukrzycę w 1980 roku wynosiła 108 milionów, a 2014 osób chorych na tą chorobę wzrosła czterokrotnie – do 422 milionów. W 2012 roku 1,5 miliona osób zmarło z powodu cukrzycy. WHO szacuje, że będzie siódmą najczęstszą przyczyna śmierci w 2030 roku.
Tu można sprawdzić interaktywną globalną mapę występowania cukrzycy.
W Polsce statystyki też nie pocieszają. Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w Polsce może być ok 2,6 mln. osób borykających się z tą chorobą, z czego 1/3 nie zdaje sobie sprawy, że choruje na cukrzycę. Głównie dotyczy to typu 2, która przez długi czas może nie dawać żadnych oznak choroby. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia i Koalicji – Cukrzyca w Polsce może być nawet 3,5 mln chorych, a biorąc pod uwagę że liczba ta wzrasta o 2,5% rocznie i jeżeli nic nie zmienimy to w 2020 roku w Polsce będzie 4 mln cukrzyków.
Najnowsze zalecenia kliniczne postępowania u chorych na rok 2019.
Statystyki są alarmujące. Pomimo tego nadal istnieje tendencja do bagatelizowania tej choroby. Jako czynnie pracujący dietetyk, oraz osoba interesująca się badaniami nad leczniczą siłą diety uważam, że odpowiednie żywienie powinno być podstawą leczenia cukrzycy.
Nawet najlepiej dobrane leki przy braku odpowiedniej diety nie ustabilizują poziomu cukru we krwi.
Zasady diety w cukrzycy – mówimy tu o cukrzycy typu 2, nie różnią się znacząco od diety osób dbających o zdrowie i smukłą sylwetkę.
Cukrzyca typu 1 – insulinozależna wymaga już precyzyjnego ułożenia jadłospisu w oparciu o wymienniki pokarmowe.
Dlatego w przypadku tego rodzaju choroby warto zwrócić się o pomoc do dietetyka, który ułoży indywidualny jadłospis, dostosowany do rodzaju i dawek insuliny.
Oto podstawowe zasady żywienia w cukrzycy typu 2:
Osoby z nadwagą:
Cukrzyca typu 2 często skojarzona jest z nadwagą lub otyłością, zaburzeniami lipidowymi oraz nadciśnieniem. Dlatego przy komponowaniu jadłospisu bardzo ważne jest wzięcie pod uwagę tych wszystkich schorzeń.
U osób z nadwagą lub otyłością bardzo ważne jest określenie zapotrzebowania kalorycznego oraz wprowadzenie diety ubogo-energetycznej, gdzie spadek wagi nie będzie szybszy niż 0,5 – 1kg tygodniowo.
Zaburzenia lipidowe:
Jeżeli cukrzycy towarzyszą zaburzenia lipidowe (wysoki poziom cholesterolu, trój-glicerydów, niekorzystny stosunek złego cholesterolu LDL i dobrego HDL), bardzo ważne jest uwzględnienie tłuszczy roślinnych – takich jak olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany. Bardzo ważna jest również podaż kwasów omega-3, które znajdziemy w tłustych rybach jak śledzie, makrela, halibut, łosoś, siemieniu lnianym oraz w nieco mniejszej ilości w orzechach włoskich.
Węglowodany:
Kluczową rolę w utrzymaniu odpowiedniego poziomu glukozy we krwi spełniają węglowodany. Powinniśmy zwracać uwagę na ich rodzaj. W tym przypadku bardzo przydatne są tabele indeksu glikemicznego, który określa jak szybko po spożyciu danego produktu podnosi się poziom cukru we krwi. W planowaniu jadłospisu zaleca się produkty węglowodanowe o niskim indeksie glikemicznym: pełnoziarniste pieczywo, makarony, grube kasze (gryczana, pęczak), ryż brązowy lub dziki, płatki zbożowe (owsiane), suche nasiona roślin strączkowych, jabłka, grejpfruty, świeże morele, mleko i niskotłuszczowe produkty mleczne, warzywa zielone, pomidory, bakłażany, cukinię, cebulę, czosnek.
Komponowanie posiłków:
Bardzo ważne w diecie jest odpowiednie komponowanie posiłków. Dania mieszane zawierające węglowodany złożone, błonnik pokarmowy białka i tłuszcze powodują dłuższe uwalnianie glukozy do krwioobiegu, przez co wolniej zwiększają jej stężenie we krwi.
Obróbka warzyw:
Należy zwrócić uwagę na obróbkę warzyw, owoców i produktów zbożowych – najlepiej spożywać je w postaci surowej lub ugotowanej al dente, ponieważ rozgotowane powodują szybsze zwiększenie stężenia glukozy we krwi.
Gotowanie:
Bardzo ważna jest obórka termiczna potraw. Zaleca się gotowanie na parze, pieczenie, duszenie, grillowanie. Należy używać małych ilości tłuszczu. Niewskazane są potrawy smażone i panierowane.
Zupy:
Zupy najlepiej przygotowywać na wywarach warzywnych i podprawiać zawiesiną z mleka, kefiru lub jogurtu.
Cukry proste:
Zaleca się wyeliminowanie cukrów prostych. Dlatego należy zminimalizować spożycie owoców świeżych jak i suszonych. Napoje typu kawa lub herbata najlepiej pic bez dodatku cukru lub używać jego zastępników w postaci cukru brzozowego (Ksylitol) lub stewi.
Autor: mgr dietetyki Barbara Malina-Kozak
Bibliografia:
- Ciborowska Helena, Rudnicka Anna, Dietetyka- żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, ISBN 978-83-200-3988-7
- Jarosz Mirosława, Kłosiewicz- Latoszek Longina, Cukrzyca- zapobieganie i leczenie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4215-3
- http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/
- http://koalicja-cukrzyca.pl/docs/blue_paper_raport_cukrzyca_to.pdf.pdf
